[expositie] Plaatjes van plastic
Plaatjes van plastic
Gepubliceerd op 12 oktober 2021 door Eva Zandkuijl
In een tijd waarin ons leven zich voor een groot gedeelte op schermen afspeelt zijn steeds meer illustratoren op zoek naar tactiliteit. In deze serie gaan we op zoek naar de diepere lagen die het gebruik van tastbare technieken toe kan voegen aan illustratief werk. Deze keer: plaatjes van plastic.
Op het eerste gezicht lijkt op de foto een weelderige plant te staan. Tegen een matzwarte achtergrond waaiert ze breed uit. De bladeren zijn veelkleurig, wat voor soort is dit eigenlijk? Een tweede, fatsoenlijke blik: we zien geen blad of bloemen. De tak, die rechtop in een dop staat, is behangen met gescheurde verpakkingen, gaas en een kapotte ballon. Het single use plastic is in het werk een lust voor het oog, maar bezorgt je tegelijkertijd ook pijn in je buik. Precies het effect dat beeldmaker Thirza Schaap (1971) wil bereiken.
Plastic Ocean
Schaap, die op de KABK opgeleid werd tot fotograaf, verhuisde in 2012 naar Kaapstad. Tijdens het maken van een strandwandeling was ze geschokt door de hoeveelheid plastic die ze er aantrof. Net als de meesten van ons kwam Schaap al eerder in aanraking met plastic zwerfafval, op de stranden van Zeeland en de rijstvelden van Bali, maar in tegenstelling tot daarvoor besloot ze dat wat ze zag te verzamelen. Gefascineerde door alle verschillende vormen en kleuren creëerde ze met haar opbrengst composities, die ze vervolgens op de foto zette. Het was het begin van de nog altijd groeiende serie Plastic Ocean
De afbeeldingen in Plastic Ocean kenmerken zich door hun cleanness. Heldere kleuren, een minimale achter- of ondergrond en duidelijk afgebakende sculpturen. De objecten zijn niet zozeer figuratief, maar hebben herkenbare elementen. Het een doet denken aan een bloem, het ander aan een ijsje, en een enkele compositie doet zelfs vaag menselijk aan. Schaap kiest er bewust voor haar bouwwerken te fotografen, zo vertelt ze in een interview met Ellen Leijser voor FD magazine. ‘Om een sculptuur kun je heen lopen, maar met licht en schaduw in mijn foto’s kan ik de blik van de beschouwer sturen.’
Rauwe randjes
De driedimensionale objecten die Schaap in Plastic Ocean terugbrengt naar het platte vlak lijken onaantastbaar. De composities zijn gestileerd, bijna geïdealiseerd, maar wanneer je met aandacht kijkt kun je niet om de rauwe randjes heen. De vieze vlekken, de losse draadjes en de scherpe vouwen. Dan wordt ineens weer duidelijk dat we kijken naar afval. Dan herinneren de sculpturen ons pijnlijk aan ons eigen aandeel in het vervuilen van de aarde. Dan blijkt iets dat lieflijk leek opeens een confrontatie.
Om haar boodschap over te brengen probeert Schaap de toeschouwer zowel aan te trekken als af te stoten. Haar beelden zijn zowel mooi als lelijk. Zowel echt als nep. ‘Door iets moois te maken hoop ik dat mensen niet wegkijken’, zegt ze tegen Leijser. Bewustwording en schoonheid gaan in Plastic Ocean vredig hand in hand.