[participatie] Een jaar met Fiep: Cato, Sanne en Veerle vertellen over het eerste jaar van de Fiep Westendorp Stimuleringsprijs

Een jaar met Fiep: Cato, Sanne en Veerle vertellen over het eerste jaar van de Fiep Westendorp Stimuleringsprijs

Het is alweer een jaar geleden dat Cato Benschop, Sanne Bet en Veerle van Herk de Fiep Westendorp stimuleringsprijs hebben gewonnen. De winnaars vertellen waar ze mee bezig zijn en hoe ze het eerste jaar van de Fiep Westendorp Stimuleringsprijs hebben ervaren.

Cato Benschop

Mijn eerste jaar Fiep verliep eigenlijk net zoals ik een tekening maak: in twee fases, elk met obstakels en overwinningen. In de eerste fase heb ik het werk in mijn gedachten al afgerond; ik hoef het alleen nog te maken. Maar voordat ik iets op papier zet, word ik overvallen door twijfels die bestand zijn tegen elke vorm van aanmoediging. Uiteindelijk lees ik dan over kunstenaars en denkers die me interesseren, krijg ik plotseling “de geest”, zet een cd op, en begin. Dat is meteen het begin van fase twee, waarin ik werk aan de opzet van mijn tekening. In deze fase gaat meestal iets mis: een inktvlek, een verkeerde kleur, of een figuur dat te veel aandacht opeist. Nu helpt advies gelukkig vaak wél; er is namelijk niet alleen een gedachte, maar ook een daadwerkelijke tekening om anders naar te kijken en iets mee te doen. Ik plak een stukje papier over de fout en werk door tot ik tevreden ben.

Ook bij ‘Where is my mind?’, het beeldverhaal over de filosofie van de geest en psychiatrie dat ik met de Fiep Westendorpprijs maak, ging het zo. Het projectplan lag klaar – totdat jurylid Paul Faassen mijn hoofdrolspeler “Iks” vergeleek met een net uit het nest gevallen Barbapapa. Paniek! Iks legde terstond het loodje, en ik moest opnieuw beginnen. Na weken piekeren en mijmeren was het genoeg: ik verplaatste mijn tekentafel en stelde een lijst op van mijn favoriete filosofische begrippen om deze te illustreren. De daaropvolgende inzinking (“is dit niet saai?”) trotseerde ik met behulp van complimenten voor mijn eerste tekening over “performativiteit”. Hierin vertelt een actrice – als Oud-Griekse heldin Lysistrate – dat je ook een rol kan spelen zonder te acteren.

Naast het werk aan mijn beeldverhaal gebeurde er nog veel meer. Dankzij de prijs ontmoette ik filosofen die geïnteresseerd zijn in de combinatie van filosofie en illustraties. Hierdoor werk ik nu bijvoorbeeld samen met de Radboud Universiteit en GGZ-instelling Dimence aan tekeningen van filosofische concepten voor in de spreekkamer. Ook illustreer ik de kaft van de eerste editie van het ‘Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte’ In 2025. Kortom, het eerste jaar Fiep was leerzaam en uitdagend.

Je kan Cato’s werk bekijken op haar instagram en website

Sanne Bet

Een jaar gaat heel erg snel. In de eerste maanden ben ik begonnen met het schrijven van een blog, te lezen op sannebet.nl. Dat is voor mij een kapstok waar ik alles aan kan ophangen. Daar schrijf ik over mijn proces en ontdekkingen. Het is ook een manier om iedereen die dat leuk vind op de hoogte te houden van mijn project. Ik ben druk bezig met een eerste versie kunstkaarten. Die hebben ook een ongebruikelijke vorm gekregen, dat vond ik wel passen bij het idee van de opdrachten die ook al “anders zijn dan je gewend bent”. 

Wat ook heel fijn was, was even langsgaan bij jurylid Paul Faassen om over het project te praten. Als je lang met je eigen project bezig bent is het fijn om af en toe met iemand te sparren. Dat kan je op nieuwe ideeën brengen. Om de kunstkaarten te testen gaf ik studio lessen op vrijdagmiddag op het Gregorius College Descart, een middelbare school in Utrecht. Daar regent het kunst, bestaan landschappen zonder land en heeft iedereen ‘een eigen mooi’ zoals een van de jongeren het beschreef. 

Naast tekenen, schrijven en lesgeven lees ik ook veel. Het boek ‘We moeten spelen’ van Rob Martens benadrukt het belang van spel in het onderwijs. Spel en kunst liggen heel dicht bij elkaar. Het gaat om het proces en niet om het eindresultaat. Je kunt niets ontdekken als je van tevoren al weet wat er uit gaat komen.

Je kan Sanne’s werk bekijken op haar instagram en website

Veerle van Herk

De eerste maanden waarin ik aan mijn Fiep Westendorp project werkte, zijn voorbij gevlogen. Nachten waarin ik wakker lag en me afvroeg waar te beginnen met dit grootse project, wisselden zich af met dagen in mijn atelier waarop ik antwoorden zocht op de vraag: wat is wachten? – het centrale thema van mijn project.

Wachten is een sociologisch fenomeen dat mij fascineert. Iedereen wacht, maar bijna niemand lijkt het prettig te vinden. In een wereld waarin we gewend zijn om elk moment van de dag te vullen met iets, hebben we moeite met het afhankelijk zijn van de tijd van een ander. Wie wacht, schreef de Franse filosoof Henri Bergson, ervaart de tijd op een andere manier. We worden ons bewust van een meer subjectieve vorm van tijd. Een ervaring die vaak samengaat met gevoelens van machteloosheid en onzekerheid. Hoe gaan we hiermee om? Welke vormen van wachten bestaan er? En wat zegt dat over onze positie in de maatschappij? Deze vragen wil ik uitwerken tot een serie filmwerken.

De afgelopen maanden stonden vooral in het teken van onderzoek. Ik bouwde een groeiend beeldarchief op, verzamelde krantenartikelen, las boeken, keek films, bezocht theatervoorstellingen, ging vrijwilligen bij een AZC en sprak vele uren met filmmaker Thomas de Boer over de mogelijkheden. Omdat tijdservaring zo’n grote rol speelt in het onderwerp wachten, kunnen we dit (meer dan in illustratie) binnen het medium film onderzoeken.

Inmiddels hebben we een eerste draaidag gehad. Samen met een mime-acteur testten we verschillende scènes. We onderzochten hoe wachten zich kan uiten in lichaamstaal en hoeveel informatie nodig is om de spanningsboog voor de kijker te behouden. Met het verzamelde materiaal werken we de scènes nu verder uit, en de volgende stap is het opstarten van de productie.

Dankzij de steun van de Fiep Westendorp Foundation heb ik de tijd en middelen om te experimenteren en mijn fascinatie voor dit thema volledig te onderzoeken. Dat voelt als een luxe, en daar ben ik enorm dankbaar voor. 

Je kan Veerle’s werk bekijken op haar instagram en website