[participatie] Illustraties van keramiek

Illustraties van keramiek

24 mei 2021 door Eva Zandkuijl

In een tijd waarin ons leven zich voor een groot gedeelte op schermen afspeelt zijn steeds meer illustratoren op zoek naar tactiliteit. In deze serie gaan we op zoek naar de diepere lagen die het gebruik van tastbare technieken toe kan voegen aan illustratief werk. Deze keer: Hoe twee kunstenaars je met illustraties van keramiek laten nadenken over de consumptiemaatschappij.

Spullen. We kunnen er geen genoeg van krijgen. Reclame’s vliegen ons om de oren, ze schreeuwen ons toe: dit wil je! Koop mij! We worden geacht van alles het nieuwste te hebben en te willen, en net zo achteloos gooien we eerder gekoesterde objecten weer weg. De afvalberg groeit en groeit. Waar houdt het op? Twee makers leveren kritiek in klei.

© Ruben Raven

Met zijn afstudeerproject They waited patiently but without a vestige of sympathy (2020) vraagt kunstenaar Ruben Raven (1995) zich af hoe mensen in de toekomst terug zullen kijken op onze huidige consumptiemaatschappij, zo vertelt hij in een interview met NRC. Wat hij op straat vond, afval, maar ook computers, cd’s en serviesgoed, zette hij om in keramiek. Enkele objecten zijn wit, andere tot in de fijnste details beschilderd. De voedingswaarden op een verfrommeld pakje noedels. Het logo op een kroonkurk. De kaft van een vergeten boek. Door ze in een landschap van afbrokkelend pleister te plaatsen roept Raven vergankelijkheid op, en zet tegelijkertijd dat wat de mens als afval beschouwt in de spotlight. Omgezet in breekbare klei krijgt wat al was weggegooid ineens een andere waarde. Raven lijkt de kijker hiermee te wijzen op schoonheid die we zo makkelijk over het hoofd zien.

Zo’n zelfde herwaardering van spullen is te zien in het werk van Louise Daneels. Tijdens haar Erasmusjaar in Leipzig raakte de Belgische illustratrice gefascineerd door keramiek en leerde zichzelf met behulp van youtube de fijne kneepjes van de techniek. In een interview beschrijft ze hoe keramiek haar de kans gaf als illustrator los te komen van het platte vlak, en zo een extra dimensie toe te voegen aan haar werk. In frisse kleuren kleit Daneels sindsdien de meest alledaagse objecten. Tandenborstels, blikjes cola, een fles Dreft en een doosje O.B. tampons. Het lijken tot leven gekomen tekeningen, ze zijn aandoenlijk en een beetje wonky. In al hun schattigheid zeggen deze objecten echter ook iets over de omgang met spullen in onze maatschappij. In hetzelfde interview beschrijft Daneels hoe ze met haar objecten herinneringen vastlegt en speelt met nostalgie. Vastgelegd in klei is iets ineens niet langer wegwerp maar uniek. Haar keramieken spullen voelen als een anti-geluid tegen massaproductie. Ze stemmen vrolijk, en zetten je tegelijkertijd aan het denken.

© Louise Daneels

Beide kunstenaars laten zien hoe de uitvoering in klei een extra laag toevoegt aan de beelden die ze scheppen. De breekbaar- en toevalligheid van keramiek maakt een uitstekend middel om je, al dan niet met een glimlach, als kijker te laten nadenken over de waarde van spullen.