[potloodcast] Potloodcast 04: Saša Ostoja
Potloodcast 04: Saša Ostaja
Saša Ostoja is tien jaar geleden afgestudeerd aan de afdeling Fine Arts aan de HKU. Hij is intussen een succesvolle illustrator met uiteenlopende opdrachtgevers; De Volkskrant, het Van Gogh Museum, Nike, WeTransfer en meer. Zijn kleurrijke fantasiedieren zijn ook terug te vinden op bierflesjes, outfits en als tatoeages.
1. Invloedrijk beeld uit jeugd
Als kind vond ik Steamboat Willy, een van de eerste animaties van Disney, heel erg grappig. Kinderen kijken veel troep, maar Disney blijft toch iets magisch hebben. In deze still van Steamboat Willy zie je Minnie Mouse die draait aan de staart van een geit, zoals wordt gedaan bij een draaiorgel. Eigenlijk een belachelijk beeld, maar ik vond het heel grappig. Die slapstick humor en sulligheid van de karakters zijn me bijgebleven. Daarnaast was ik vroeger al aangetrokken tot dieren. Met honden en dinosaurussen voelde ik me misschien wel meer verbonden dan met mensen. De belevingswereld van het dierenrijk vond ik interessanter, hoe zij in het leven staan. Ik was begaan met het wel en wee van de dieren; ze kunnen niet opkomen voor zichzelf zoals de mens dat kan. En eigenlijk is de mens is de boeman van dieren.
2. Invloedrijke illustratie voor je illustratiecarrière
Tien jaar geleden heb ik de Volkskrant gemaild of er misschien een samenwerking kon plaatsen. Ik ging er met het idee ‘niet geschoten is altijd mis’ in, maar na een hele tijd kreeg ik toch een mail terug met de vraag of ik iets kon maken voor de Valentijnspecial. Bij het thema liefde moest ik denken aan Binky en Linky, mijn katten, die samen een goed team vormen. Ik maakte een poster voor een verloren kat, Binky, die het laatst gezien was op Valentijnsdag met Linky. Ik heb zelfs een telefoonnummer gekocht om op de poster te zetten; als je het nummer belt hoor je een voicemail met kattengeluiden. Dat was één van de eerste opdrachten na de kunstacademie waarbij ik een concept had uitgedacht met dieren en een vleugje humor.
3. Een werk van eigen hand dat je eerste schreden op het pad van de illustrator verbeeldt.
Vroeg of laat krijgt iedereen te maken met Keith Haring. Dit gebeurde ook in mijn jeugd. Zijn tekenstijl prikkelde mij om tekeningen te maken die ik tof vond. Op de kunstacademie kon ik met Keith Haring of dergelijk zelfgemaakt werk niet aankomen, omdat dat teveel richting commercie ging. Toch bleef zijn stijl me aantrekken. De karakters die hij maakt zijn uit éen lijn getrokken, iets wat ik in zekere zin heb overgenomen en veel van heb geleerd. Ook stopt Haring in zijn werk vaak maatschappelijke kwesties, ook al zie je dat niet op het eerste gezicht. Zo probeer ik ook om te gaan met mijn werk: allereerst moet het een kleurrijk geheel zijn. Pas als je goed kijkt zie je de boodschap. Zo wordt het ook niet te belerend.
Rousseau heeft volgens mij 25 schilderijen gemaakt met het oerwoudthema. ‘De droom’ is er een van, en is een spannend en mystiek schilderij wat me erg aanspreekt. Ik voel me ook met Rousseau verbonden omdat hij werkte vanuit eigen varianten van het postimpressionisme. Het perspectief klopt vaak niet helemaal en bepaalde academieregels worden expres overtreden. Daarbij schildert Rousseau veel flora en fauna, ook al heeft hij de oerwoudscenes afgeleid uit musea en boekjes. Die zaken spreken me heel erg aan met betrekking tot mijn eigen werk.
4. Een autonoom beeld van eigen hand
In 2019 kreeg ik een subsidie van het Amsterdams Fonds voor de Kunst om een expositie te maken, met eigen maatschappelijk werk als rode draad. Als freelancer kom je niet echt toe aan vrij werk, omdat je jezelf dan als het ware vrij moet kopen. Het idee van een expositie met vrij werk was er, maar alsnog heb ik over de aanvraag twee jaar gedaan. Ik wilde graag grote werken maken met onderwerpen die dicht bij mijn hart liggen. Mind Map is een van de werken uit de expositie. Het kleurenschema maakt het werk een beetje eyecandy, zoetig. Dat vond ik een mooi contrast met wat er inhoudelijk gebeurt. Mind Map is eigenlijk een samenkomst van allerlei gedachtenspinsels die zijn gevangen in kleine tafereeltjes, waaronder slavernij, jacht, overconsumptie en opwarming van de aarde. Aan de ene kant had ik het gevoel dat ik iets moest met deze thema’s, maar aan de andere kant kunnen we deze kwesties ook niet uit de weg; het is het aard van het beestje. Ik vond de expositie heel spannend om te maken, omdat ik niet heel schreeuwerig of belerend wil overkomen. Ik vind niet dat ik een verantwoordelijkheid heb als kunstenaar, maar dit kwam vanuit mijn hart. Als mensen niet verder kijken dan de eyecandy dan vind ik dat ook prima.
5. Een toegepast beeld van eigen hand
Een belangrijk moment voor mij was de cover van de Volkskrant in 2016. Het onderwerp was iets met seks en huwelijk, dat ik vertaalde naar negen seksstandjes die uit worden gevoerd door verschillende dieren. Het is best een banaal onderwerp, dus heel tof dat dat van de Volkskrant mocht en dat ze akkoord gingen met de schets. Ik had nog niet bedacht dat het magazine in de bus zou komen bij heel veel mensen, en dat ouders vervroegde seksuele voorlichting moesten geven of smoesjes moesten verzinnen. De Volkskrant had klachten gekregen over mijn werk, maar dat is prima. Het mag af en toe een beetje schuren.
