[Potloodcast] Potloodcast 30: Munir de Vries

Potloodcast 30: Munir de Vries

Deze aflevering van de Potloodcast met Munir de Vries vond plaats tijdens het Illustratie festival, getiteld Pandora’s Microwave bij Kapitaal en de HKU. Beeldend kunstenaar en illustrator Munir de Vries brengt kleur in de wereld, en dit is letterlijk zichtbaar in zijn muurschilderingen, waarin beweging en zijn achtergrond in graffiti naar voren komen. Het zoeken naar verbinding is een centraal thema in zijn oeuvre. Onder zijn opdrachtgevers bevinden zich onder andere de Gemeente Amsterdam en de VPRO. Hij bracht meer dan vier maanden door in Addis Abeba voor een kunstproject, waarbij hij samen met lokale betrokkenen openbare kunst heeft gerealiseerd, in samenwerking met ontheemde bewoners van de stad.

1. Een invloedrijk beeld uit je jeugd

Het eerste beeld is afkomstig uit één van mijn favoriete kinderboeken. Het is een afbeelding uit Elmer de olifant. De huid van Elmer bestaat uit verschillende gekleurde blokjes. Binnen zijn familie was hij de enige olifant die niet grijs is. Andere vonden hem om deze reden fantastisch, terwijl Elmer juist wilde zijn zoals de anderen. Als kind raakte dit verhaal mij. Ik vond het aan de ene kant heel vet, maar aan de andere kant werd ik er ook een beetje verdrietig van omdat Elmer gewoon normaal wilde zijn. Dit komt doordat binnen mijn familie niemand echt op elkaar lijkt. Ik lijk eigenlijk alleen op mijn zus en mijn broertje. Mijn vader is zwart en mijn moeder is wit, dus ik lijk niet echt op mijn familie, daarom raakt het verhaal van Elmer mij wel heel erg. 

Een ander beeld dat ik heb meegenomen is een kindertekening die ik gemaakt heb toen ik op de basisschool zat. Het is een tekening van een klein luipaardje. Rond die periode volgde ik elk weekend tekenles in Artis. Ik moest van mijn moeder op Koninginnedag mijn tekeningen gaan verkopen. Deze tekening van een luipaard had ik toen voor tien gulden aan mijn stiefvader verkocht. Maar op een gegeven moment was er een super hip stel dat een tekening van mij kocht voor 25 gulden. Ik wist toen eigenlijk niet zo goed hoe ik daarmee om moest gaan, ik vond het echt fantastisch. De man van het stel was ook een kunstenaar, en hij nodigde mij uit om bij zijn expositie te komen kijken in Breda. Daar ben ik, samen met mijn moeder, naar toe gegaan. Dit heeft veel indruk op mij gemaakt: het feit dat iemand anders dan je moeder je werk waardeert. Later heb ik mij gerealiseerd dat deze ervaring heel veel impact op mij gehad heeft. Nu probeer ik ook zelf, als hier ruimte voor is, mensen te stimuleren in wat ze doen. 

2. Invloedrijk beeld voor je kunstenaarscarrière 

Voor deze vraag heb ik een aantal beelden van verschillende graffitikunstenaars uitgekozen. Het eerste beeld is gemaakt door een Amerikaanse graffiti kunstenaar genaamd Skeme. Rond de jaren ’80 van de vorige eeuw had je verschillende graffiti pioniers in Amerika, waarvan Skeme er één was. Zij gebruikten de metro’s daar als een soort galerie, door ze ’s nachts te beschilderen op de rangeerterreinen. Dit konden zij destijds doen omdat er veel meer tijd was om ’s nachts ongezien te werk te gaan. Dit sprak mij heel erg aan, maar ook het gegeven dat zij dit maakten zonder dat zij er per se geld voor moesten krijgen. Wat ook heel vet is dat Skeme mij op een gegeven moment een berichtje op Instagram heeft gestuurd dat hij mijn shit heel dope vond. 

Mijn liefde voor graffiti en de subcultuur hier omheen kwam door de documentaire Style Wars (1983). Ik denk dat graffiti en street art tegen de rand aanduwen van wat kunst moet zijn. Alleen omdat jij niet in het museum mag, wil dat dan zeggen dat je werk het niet waard is? Ik ben ook echt geen fan van de termen high art en low art…

Een ander beeld dat ik voor deze vraag heb uitgekozen is afkomstig uit een video. In dit filmpje zie je de kunstenaar David Choe. Wat ik van Choe’s werk erg bijzonder vind, is dat hij ook heel erg figuratief werkt. Van zijn werk leerde ik dat je heel snel een boodschap kunt overbrengen met iets heel simpels. Hij heeft mij echt laten zien dat het niet altijd heel erg ingewikkeld hoeft te zijn om iets over te brengen. Link naar filmpje

3. Een werk van eigen hand dat je eerste schreden op het pad van illustrator verbeeldt

Het derde beeld is een wandtekening die ik kort na mijn afstuderen gemaakt heb. Nadat ik was geslaagd was ik ook best wel bezig met de vraag: wat maakt mij nu uniek als kunstenaar, wat is mijn ding? Vooral de vraag: wat kan ik bieden dat iemand anders niet kan? Op een gegeven moment realiseerde ik me dat ik grote muurschilderingen kon maken. Een ander kenmerk van mijn werk is dat ik echt een verhaal kan ophalen en laten zien. Deze combinatie vind ik heel erg leuk. Ik woonde destijds in de Dichterswijk in Utrecht. De bewoners van deze wijk wilden heel graag iets creatiefs laten zien in de buurt, maar hier bleek geen geld en geen plek voor te zijn. Uiteindelijk heb ik toch een plek gevonden en een klein budget. De muur, 25 meter breed en 12 meter hoog, heb in mijn eentje gespoten. Ondanks de grootte van dit werk kon ik wel goed overzicht houden. Dit kwam door de vele balken in de muur die voor een soort grid zorgden. In de muurschildering heb ik allerlei verhalen uit de buurt verwerkt, van jong tot oud. Toen dit werk af was ben ik voor allerlei projecten gevraagd. Met dit werk heb ik echt kunnen laten zien wat ik kan.

4. Een autonoom beeld van eigen hand

Voor deze vraag heb ik verschillende beelden meegenomen van een project waar ik in Addis Abeba aan heb gewerkt. Dit project heette Bet, dat in het Amhaars ‘thuis’ betekent. Tijdens dit project werkte ik samen met een lokale kunstenaar en een lokale kunstacademie. Samen met hen heb ik verschillende wijken bezocht waarvan bekend was dat ze op korte termijn gesloopt zouden worden. Eén van de vragen die toen ook bij ons op kwam was: wat kan een huis voor iemand betekenen? Aan de hand van foto’s en objecten die we tegenkwamen, en gesprekken met de lokale bevolking onderzochten we toen de definitie van huis. Veel van de muurschilderingen die ik daar heb gemaakt hadden een heel tijdelijk karakter, omdat de muren die we beschilderden vaak met slopen werden bedreigd 

Het eerste beeld is een muurschildering die ik samen met een Ethiopische kunstenares gemaakt, Saron Bogale. Dit werk creëerden we nog even snel nadat we een andere muurschildering hadden gemaakt. Voor de muurschildering hebben we onze inspiratie gehaald uit de vormen die al binnen het muurtje aanwezig waren. 

Ik heb ook de muur van een fabriek mogen beschilderen. Hierop heb ik een figuur geschilderd, waarvan het net lijkt alsof deze vanaf de grond tegen het gebouw opgroeit. Dit was ook de eerste muurschildering die ik volledig met kwast en roller buiten heb gemaakt, en op een houten steiger.

5. Een toegepast beeld van eigen hand

Het toegepaste beeld dat ik heb meegenomen is een fragment uit een video die ik voor de VPRO heb gemaakt. De opdracht was om een ident van een paar seconden te maken, dat zijn de logo’s die je voor en na programma’s op tv ziet. De inspiratie voor mijn ident was het VPRO programma Tegenlicht. Ze nemen je mee op reis, en dit wilde ik ook laten zien. Ik had al heel lang de wens om een stop-motion muurschildering te maken, maar was hier nog niet aan toe gekomen. Een vriend had een caravan, en we zijn met deze caravan elke dag naar verschillende locaties gereden. Op iedere locatie heb ik live tien afbeeldingen geschilderd op de caravan, waardoor een stop-motion animatie ontstond. Iedere keer moest ik dus het eerdere werk dat ik op de caravan had gemaakt fotograferen en overspuiten. Het maken van de animatie was vooral leuk omdat het werk buiten was, en ik al het digitale zitwerk wat vaak bij animatie komt kijken kon laten liggen.

Voor het project ‘Draden van ons Nederlands Slavernijverleden’ van Ricardo Burgzorg heb ik een wandtapijt gemaakt. Dit project houdt zich bezig met handwerk in Nederland, met het slavernijverleden, maar ook met de manier waarop donkere mensen door de geschiedenis heen zijn afgebeeld. Dit project onderzocht het slavernijverleden van de provincies. Ik heb dit ontwerp voor de provincie Utrecht gemaakt. Het uiteindelijke werk meet 35 meter bij 2 meter. Tijdens 2024 konden mensen door heel Utrecht aan dit project meewerken. Dit was mijn eerste grote textiel project, en wat mij vooral opviel was dat je met veel mensen, heel dicht op elkaar, aan iets groots kan werken. Hierdoor ontstonden ook bijzondere gesprekken met anderen over dit onderwerp.

Tekening van Munir de Vries in het Potloodcast schetsboek

Oproep project Straatstrip

Na afloop van het interview deed Munir een oproep aan (beginnende) ontwerpers, kunstenaars en creatievelingen op zoek naar een nieuwe uitdaging. Hij biedt ze de kans een beeldverhaal te ontwerpen voor een muur in Utrecht. Deze muurschildering wordt onderdeel van het project Straatstrip, waarvoor regelmatig een nieuwe aflevering geschilderd wordt op de betreffende muur.

Stuur Munir een berichtje als je een idee hebt voor de volgende strip: straatstrip@gmail.com